ហ្វូណន

            ជនជាតិខ្មែរសត្ថិនៅក្នុងក្រុមមន-ខ្មែរ ហើយបានមកកកើតឡើងនៅភូមិភាគអាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះតាំងពី សម័យបុរេប្រវត្តិ ។ ចិនហៅថា ហ្វូណន ចំពោះមនុស្សដែលរស់នៅលើទីតាំងនៃឧបទ្វីប ។ ពាក្យ ហ្វូណន នេះចិន បុរាណអានថា ប៊ីយូណាម ^(៣) ពួកចិនបានដាក់ឈ្មោះ ហ្វូណន ដល់ប្រទេសមួយដែលទទួលឥទ្ធិពលក្លឹង្គ ក្នុង ចំណោមប្រទេសនៅលើឧបទ្វីប និងដែនកោះហើយដែលបានទទួលការរីកចំរើនក្នុងចន្លោះរវាងសតវត្សទី ១ និង សតវត្សទី ៦ នៃគ្រឹស្តសករាជ ។

-ចំណែកលោក G. Goedès ^(៤) បានយក់ថា ហ្វូណន ត្រូវនឹងពាក្យខ្មែរបុរាណ “វ្ន” ដែលសព្វថ្ងៃក្លាយជា “ភ្នំ”។ លោកបានបញ្ជាក់ថា ស្តេចនៅសម័យនោះមានឋានន្តរនាមថា “ស្តេចភ្នំ” ឬខ្មែរបុរាណហៅថា “កុរុងភ្នំ”។ ជនជាតិចិនក៏បានយកឋានន្តរនាមនេះ ប្រើសំរាប់ហៅប្រទេសដែលមានស្តេចដូចជា សៃលេន្ទ្រ នៃកោះជ្វា ។

-លោក E. Aymonier ^(៥) បានកត់សំគាល់ឃើញថាក្នុងសម័យបុរាណចិនមិនចេះវែកញែកមនុស្ស អោយដាច់ពីប្រទេសទេ ។ ពួកនេះច្រើនតែប្រើពាក្យតែមួយសំរាប់សំគាល់មនុស្សផង រាជធានីផង ឬក៏ឈ្មោះ ឬក៏ឋានន្តរនាមរបស់អ្នកដឹកនាំផង ។

ប្រទេសហ្វូណន ស្ថិតនៅតាមបណ្តោយឆ្នេរសមុទ្រថៃ និងដីសណ្តនៃទន្លេមេគង្គ និងបាសាក់ ។ ហ្វូណន ជារដ្ឋមួយប្រកបរបរកសិកម្ម (ធ្វើស្រែឡើងទឹក) និងទប់ទឹកសំរាប់ប្រើប្រាស់ក្នុងរដូវប្រាំង ។ នេះគឺជាការស្គាល់ ប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រ ។ ប្រជាជនស្គាល់ការរីកចំរើនខាងសេដ្ឋកិច្ច ដោយធ្វើពាណិជ្ជកម្មហើយនឹងការទទួលអរិយធម៌ អំពីក្លឹង្គ ក្នុងពេលប្រទេសនេះធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ។ ប្រទេសហ្វូណន ដែលមានដីប្រកបដោយជីជាតិ បានចូលប្រឡូក ក្នុងការដោះដូរក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះ ^(៦) ។

នាសតវត្សទី ៣ នៃគ្រឹស្តសករាជ ទូតចិត្តបានមកដល់ទឹកដី ហ្វូណន ។ ពួកទូតទាំងនេះបានរៀបរាប់អំពី ការកកើតរាជាណាចក្រនេះ (តាមបែបរឿងព្រេង) ។ តាមរយៈនេះ គេក៏បានស្គាល់ដំណើរការនៃឥណ្ឌាភាវូបនីយ កម្មផងដែរ ។ ដំបូងគឺ ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មនៃជនជាតិក្លឹង្គ ^(៧) ។ ក្រោយមកក្លឹង្គ និងប្រជាជន ហ្វូណន រួមរស់ជាមួយ គ្នា ការរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ។

ដើមសតវត្សទី ៣ ព្រះរាជារបស់ហ្វូណនាបានបញ្ជូនរាជទូតទៅប្រទេសចិន និង ប្រទេសក្លីង្គ ។ ទំនាក់ទំនង និង ឥទ្ធិពលរបស់ក្លីង្គ ចេះតែរីកចំរើននាសតវត្សទី៤ និង ទី៥ នៃគ្រឹស្តសករាជ (៨) ។

ព្រឹត្តិការណ៍ប្រវត្តិសាស្ត្រទាក់ទងដល់ការគ្រងរាជ្យនៃព្រះរាជហ្វូណន និង ទំនាក់ទំនងរវាងក្លីង្គ និង ចិន មានចែងពិស្តារក្នុងសម័យហ្វូណន និងទំនាក់ទំនងតាមរយៈព្រះសង្ឃក្លីង្គព្រះនាម នាគសេន ហើយនិងព្រះសង្ឃ ហ្វូណនដែលបាននិមន្តទៅបកប្រែ គម្ពីរពុទ្ធសាសនាជាភាសាចិន (៩) ។

ប្រទេសទាំងឡាយនៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ មានខ្មែរ ចាម ឥណ្ឌូនេស៊ី និង ម៉ាលេស៊ី សុទ្ធតែបានទទួលអរិយ ធម៌របស់ក្លីង្គ ។ ពួកក្លីង្គដែលមកកាន់ប្រទេសហ្វូណនគឺ អ្នកជំនួញ និង អ្នកភាសខ្លួន ។ បន្ទាប់មកគឺពួកអភិជន និង ពួកព្រាហ្មណ៍ ។ ប្រជាជនម្ចាស់ស្រុកបានស្រូបយកជំនឿ សាសនា បច្ចេកទេសកសិកម្ម និង ការចេះដឹងអំពីពួក បរទេសទាំងនោះ ។

តារាងបង្ហាញការទទួលវប្បធម៌អំពីក្លឹង្គ ^(១០)

ខ្មែរ	សតវត្សទី ៦	ក្លឹង្គ
- ភាសា - ជំនឿក្នុងស្រុក	ខ្មែរកើតជាប្រទេស	- ភាសា - សាសនា - វិជ្ជា - អក្សរសាស្ត្រ - សិល្បៈ - លទ្ធិស្តេច

សម័យក្រោយមក (ចេនឡា) ខ្មែរបានប្រែក្លាយទុនបរទេសអោយក្លាយជាទម្រង់បែបខ្មែរជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងទស្សនៈក៏ដូចជាក្នុងទម្រង់ស្ថាបត្យកម្ម និង សិល្បៈ ។ ទែប្រពៃណីតាំងពីសម័យហ្វូណននៅតែមានជីវិត ហើយ ចេនឡាបានស្រង់យកគំនិតនានា នាសម័យមុន ដើម្បីផលិតចេញនូវសិល្បៈមួយដែលប្រកបដោយសោភ័ណ ។            នៅអាណាចក្រភ្នំ ខ្មែរបានកសាងអរិយធម៌មួយដ៏ត្រចះត្រចង់ ហើយព្រមទាំងបានពង្រីកអំណាចរបស់ខ្លួន យ៉ាងរហ័សនៅលើអាង (ជលសីមា) នៃទន្លេមេគង្គភាគខាងក្រោម ហើយប្រហែលជាឡើងដល់កំពូលនៃអំណាច របស់ពួកគេ ក្រោមរជ្ជកាលស្តេច កៅណ្ឌិន្យជ័យវរ្ម័ន នៅដើមសតវត្សទី ៦ ។ កំណើនគ្រានេះត្រូវបានគេកត់ទុកក្នុង បញ្ញត្តិនៃអាណាចក្រភ្នំ ដែលជាការផ្លាស់ប្តូរឯកអគ្គរាជទូតគ្នាទៅវិញទៅមក បានប្រព្រឹត្តទៅរវាងស្តេចអង្គនេះ និង អធិរាជនៃប្រទេសចិន ^(១១) ។

Back