ស្ថានភាពទូទៅរបស់ប្រាសាទសម្បូណព្រៃគុក

ស្ថានភាពទូទៅរបស់ប្រាសាទ

ប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃគុកសង់មានលក្ខណៈជាប្រាសាទទោល និង ប្រាសាទសង់ជាក្រុមកំពែងតែមួយ។ សម្ភារៈសាងសង់គឺ ឥដ្ឋ កំបោរ បាយអ ថ្មភក់ ។ ប្លង់ប្រាសាទមានរាងបួនជ្រុង ។ គ្រឿងលំអស្ថាបត្យកម្មមានផ្តែរ និងសរសរពេជ្យសុទ្ធសឹងធ្វើអំពីថ្មភក់ និងមានចម្លាក់លើកំបោរបាយអ ។ មានតួប៉មសង់ដោយកម្រមួយ ដែលមាន រាងជាអដ្ឋកោណក្នុងចំណោមប្រាសាទមានប្លង់ចតុកោណ ។ បច្ចុប្បន្នប្រាសាទទាំងនោះមានសភាពបាក់បែកទ្រុឌ ទ្រោមយ៉ាងខ្លាំង អាស្រ័យដោយខ្វះការថែរក្សា និងបំផ្លិចបំផ្លាញអំពីមនុស្ស និងធម្មជាតិ ។ ម៉្យាងទៀតដោយក្រុម ប្រាសាទនេះមានអាយុកាលតាំងពីដើមសតវត្សទី៧ ផង សម្ភារៈសំណង់ដែលជាឥដ្ឋ និងកំបោរបាយអាចជាកត្តា ចំបងមួយផងដែរ ដែលជំរុញអោយប្រាសាទរលំដួលជាយថាហេតុ ។

យើងបានសង្កេតឃើញសភាពខូចខាត បាក់បែកច្រើនមាននៅចំពោះតួប៉មទាំងឡាយ ដែលត្រូវដើមឈើ ដុះចាក់ស្រេះ រុំព័ទ្ធរិតរួតពីលើតួប៉មប្រាសាទ ។ ក្បាច់កំពូលបានធ្លាក់បាត់បង់គ្មានសល់ (រូបទី១)។

តួប៉មខ្លះនៅសល់តែពំនូកឥដ្ឋ កន្លែងខ្លះទៀតសល់តែស្នាមរណ្តៅមនុស្សបំផ្លាញជំរៅរហូតដល់ទៅ ៤ ម៉ែត្រ ឬ ៥ ម៉ែត្រ ។

នៅលើហោជាងនិងនៅលើផ្ទៃជញ្ជាំង ភាគច្រើនមានចម្លាក់រូបប្រាសាទអណ្តែតបច្ចុប្បន្នកាលនេះខ្លះបាន ត្រូវធ្លាក់ជ្រុះ និងសឹករិចរិលស្ទើរតែមើលរូបមិនស្គាល់ទៀតផង ។ ចំណែកគោបុរៈវិញគឺខូចខាតទាំងអស់ ។ គោបុរៈ ខាងកើតក្រុមប្រាសាទកណ្តាល ត្រូវបានទទួលរងការឈូសដីឡើងរាបស្មើរសំរាប់ធ្វើផ្លូវឆ្ពោះទៅកាន់ប្រាសាទ (រូបទី៣) ។

១- រឿងព្រេងដែលទាក់ទងនឹងប្រវត្តិប្រាសាទសម្បូណព្រៃគុក ^(៣៤)

កាលដើមឡើយមានរឿងដំណាលថា ៖ មានព្រះគោ ព្រះកែវពីរនាក់ បងប្អូនបាននាំគ្នារត់ចេញពីស្រុក ។ ទាំងពីរនាក់បងប្អូនបានធ្វើដំណើរដោយគ្មានទិសដៅ ។ លុះក្រោយមកក៏បានមកដល់ព្រៃធំមួយដែលមានឈ្មោះថាៈ ព្រៃហេមពាន្ត ។

នៅពេលដែលដើរមកដល់ព្រៃនេះ ពួកគេក៏បានជួបប្រទៈនឹងព្រះទឹកមួយ ។ ស្រះទឹកនេះជាស្រះនាងពៅ ជាបុត្រីរបស់ព្រះបាទ ព្រហ្មទត្ត ដែលនាងតែងតែមកលេងស្រះទឹកនេះជារៀងរាល់ថ្ងៃជាមួយភីលៀងទាំងឡាយ។ គាប់ជួនពេលនោះព្រះកែវក៏បានឃើញពួកនាងៗទាំងឡាយស្អាតៗ ធ្វើអោយចិត្តពុះកញ្ជ្រោលនឹងចង់ទៅលេង នឹង គេដែរ ព្រោះថាខ្លួនពុំដែលបានឃើញស្រីៗ ឬក៏មនុស្សម្នាអ្វីទេ ។ ម្លោះហើយក៏ដាច់ចិត្តសុំបងទៅលេងនឹងគេ តែត្រូវបានព្រះគោឃាត់ “ចូរប្អូនកុំទៅលេងនឹងគេធ្វើអ្វី ព្រោះយើងជាមនុស្សព្រៃនាំតែគេមើលងាយមើលថោក”។ ព្រះកែវពុំព្រមចេះតែសុំអង្វរបង ។ ព្រះគោក៏ដាច់ចិត្តអោយប្អូនទៅលេងនឹងគេ ។ នៅពេលដែលព្រះកែវដើរចូល ទៅដល់ត្រូវពួកមេន៍មេនាងទាំងឡាយឃើញក៏នាំគ្នាស្ទុះរត់ចេញទៅព្រមទាំងពោលថា ៖

“យី ! មនុស្សនេះមកពីណា ? ចុះអីក៏រូបអាក្រក់ម៉្លេះ ! (ពេលនោះមានតែនាងពៅម្នាក់គត់ដែរហ៊ាននៅ លេងជាមួយព្រះកែវ ) ។

លុះក្រោយមកកាលដែលទៅលេង និងជួបគ្នាជារៀងរាល់ថ្ងៃ រវាងព្រះកែវ និងនាងពៅក៏បានចាប់ចិត្ត ស្រលាញ់គ្នាទៅវិញទៅមក ។ នាងពៅក៏អោយព្រះកែវចូលស្តីដណ្តឹងនាង..... ព្រះកែវក៏ឆ្លើយថា ៖ អោយខ្ញុំចូលស្តី ដណ្តឹងនាងយ៉ាងម៉េច បើខ្ញុំគ្មានម៉ែ ឪ បងប្អូននឹងគេផងមានតែបងម្នាក់ជាគោទៀត ។ ចំណែកព្រះគោក៏ពុំព្រមទៅ ដែរព្រោះខ្លាចគេមើលងាយ ។ នាងពៅក៏បានសំរេចចិត្តក្បត់និងព្រះមិតា រួចក៏នាំគ្នារត់ទៅនៅក្នុងព្រៃជាមួយ ព្រះកែវទៅ ។ ចំណែកព្រះគោវិញដោយមានចិត្តអាណិតអាសូរប្អូនពន់ពេក ដោយគ្មានជំរករស់នៅក៏បាននឹកទៅ ដល់គុណព្រះមុនីឥសី ក៏ចាប់ផ្តើមជប់បានជាកូនប្រាសាទតូចមួយឈ្មោះ “ប្រាសាទបិតមុខ” ^(៣៥)។ លុះត្រូវខ្យល់ត្រូវ ថ្ងៃ ប្រាសាទនេះក៏កាន់តែរីកធំឡើងៗ រហូតអោយប្អូនរស់នៅបាន ក្រោយមកក៏ជប់បានស្រះទឹកមួយទៀត ស្រះនេះមានឈ្មោះថា “ស្រះនាងពៅ” ជប់ស្រះមួយហើយក៏ចាប់ផ្តើមជប់ស្រីភ្នំ ភីលៀងអាមាត្រទាំងឡាយដើម្បី អោយរួមរស់ជាមួយប្អូនគ្រាន់បានជាគ្នា ។

លុះតំណក្រោយៗមកទៀត ពួកអាមាត្រទាំងឡាយក៏បានចាត់គ្នីគ្នាកសាងប្រាសាទបន្ថែមទៀត បានជារយ ប្រាសាទទាំងនោះថា “ ប្រាសាទសម្បូរណ៍ព្រៃគុក” តរៀងមក ។

២- ទីតាំងភូមិសាស្ត្ររបស់ប្រាសាទសម្បូរណ៍ព្រៃគុក

ប្រាសាទសម្បូរណ៍ព្រៃគុក មានទីតាំងភូមិសាស្ត្រស្ថិតនៅភាគខាងជើងមាន ចម្ងាយប្រមាណសាមសិប គីឡូម៉ែត្រ ពីទីរួមខេត្តកំពង់ធំនិងនៅចំចំណុចកណ្តាលនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ហើយបច្ចុប្បន្នស្ថិតនៅក្នុងចម្ងាយ ផ្លូវប្រមាណជាងមួយរយកៅសិបប្រាំបីគីឡូម៉ែត្រអំពីរាជធានីភ្នំពេញ ។ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងផ្លូវទឹកសំខាន់ៗវិញ ប្រាសាទសម្បូរណ៍ព្រៃគុកនេះស្ថិតនៅភាគខាងជើងស្ទឹងសែនចម្ងាយប្រមាណប្រាំគីឡូម៉ែត្រ ។ ក្រៅពីបណ្តាញផ្លូវ ទឹកដ៏សំខាន់ខាងលើនេះ យើងឃើញនៅមានផ្លូវទឹកតូចៗ ដទៃទៀតជាច្រើនដែលស្ថិតនៅព័ន្ធជុំវិញប្រាសាទនេះដូច ជាៈ អូរគ្រូកែនៅខាងលិចក្រុមប្រាសាទខាងត្បូងមានបឹងមួយឈ្មោះថា ៖ បឹងប្រាំងនិងខាងទិសអាគ្នេយ៍មានបឹង មួយទៀតឈ្មោះថា ត្រពាំងថ្លានិងនៅប៉ែកអាគ្នេយ៍ក្រុមប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃគុកមានបឹងមួយទៀតឈ្មោះថា ៖ បឹង ជីកាយ ^(៣៦)។ យើងរំពឹងថាបឹង អូរទាំងនេះគឺមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងសំខាន់ទៅនឹងប្រាសាទ ។

យើងអាចធ្វើដំណើរពីទីក្រុងភ្នំពេញ ទៅកាន់ប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃគុកនេះក្នុងស្រុកកំពង់ស្វាយ (ដែលសព្វ ថ្ងៃនេះមានឈ្មោះថា ៖ ស្រុកប្រាសាទសម្បូណ៍) នេះបានតាមផ្លូវជាតិលេខ ៦កតម្រង់ទៅនឹងទីរួមខេត្តកំពង់ធំ។ យើងត្រូវបន្តធ្វើដំណើរទៅមុខទៀតចម្ងាយប្រាំគីឡូម៉ែត្រពីទីរួមខេត្តកំពង់ធំទៀត ទើបឃើញផ្លូវបំបែកមួយបត់ទៅ ខាងស្តាំដៃ ។ ផ្លូវនេះតម្រង់ទៅខេត្តព្រះវិហារ យើងធ្វើដំណើរតាមផ្លូវនេះប្រមាណបួនគីឡូម៉ែត្របន្តទៀត នោះនៅខាងស្តាំដៃយើងនឹងបានឃើញក្លោងទ្វារវត្តមួយដែលសង់អំពីឈើមានចារឹកអក្សរថា ៖ “វត្តឥន្ទ្រកុមារ ”។

យើងធ្វើដំណើរតាមបណ្តោយផ្លូវលំនេះ ក្នុងចម្ងាយផ្លូវប្រមាណជាម្ភៃមួយគីឡូម៉ែត្រ ដោយឆ្លងកាត់ភូមិ ឥន្ទ្រកុមារ ភូមិត្នោត ភូមិរំដួល ភូមសាគ្គី វាលអូរសណ្តាន់ ភូមិពោធិទ្រេតនិងភូមិឈើទាល ។ ផ្លូវលំនេះនាំយើង ទៅកាន់ប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃគុកដូចបំណង ។ ( សូមមើលប្លង់ផែនទីរបស់ប្រាសាទ)។

បច្ចុប្បន្នប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃកគុកទាំងមូល ស្ថិតនៅក្នុងព្រៃរហោស្ថានយ៉ាងស្ងាត់ជ្រងំក្នុងឃុំសម្បូណ៍ ស្រុកសម្បូណ៍ ខេត្តកំពង់ធំ និងមានភូមិចំនួនប្រាំមួយដែលស្ថិតនៅព័ទ្ធជុំវិញប្រាសាទនេះ ៖ ភូមិសម្បូណ៍ ភូមិស្រល់ ភូមិចំណារថ្មី ភូមិពោធ៌ទ្រេត ភូមិជាយសំពៅនិងភូមិអូរគ្រូកែ ។

យើងសង្កេតឃើញថា ៖ ដីនៅតំបន់ជុំវិញប្រាសាទសម្បូណ៍ទាំងមូល គឺពុំសូវមានជីវជាតិសំរាប់ដំណាំ កសិកម្មទេព្រោះជាដីប្រភេតខ្សាច់ ។ ប្រជាជននៅតំបន់នោះភាគច្រើន (ប្រមាណជា ៩០ទៅ៩៥%) ប្រកបរបរ កសិកម្ម ។

Back