ព្រះបាទនរោត្តម, ម្លប់នៃអ្នកផ្សាយសាសនាកាតូលិច
ទង្វើរបស់ពួកអាណានិគមបារាំងបានដុតបញ្ឆេះកំហឹងដែលរាលដាលយ៉ាងខ្លាំង។ នៅចន្លោះឆ្នាំ១៨៨៥ និង១៨៨៦ ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីវត្ថាដែលជាព្រះអនុជព្រះបាទនរោត្តមបានដឹកនាំបដិវត្តន៍មួយប្រឆាំងអាណានិគមបារាំង។ ពួកអាណានិគមបារាំងបានសង្ស័យថាហ្លួងនរោត្តមបានគាំទ្រជាសម្ងាត់ដល់សកម្មភាពរបស់ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីវត្ថា ហើយក៏បានស្តីបន្ទោសព្រះអង្គផងដែរចំពោះការទាក់ទងនឹងបដិវត្តន៍នេះ។ បដិវត្តនត្រូវបានផ្តាច់ផ្តិលនៅពេលប្រជាជនកម្ពុជាត្រូវបានផ្តល់ទំនុកចិត្តដោយព្រះបាទនរោត្តមដែលត្រូបានបារាំងបានផ្តល់អំណាចអោយ។ បន្ទាប់ពីការត្រឡប់មកវិញនូវភាពស្ងប់ស្ងាត់ទាំងឡាយក្រោយពីមានបដិវត្តន័ឆ្នាំ១៨៨៥-១៨៨៦ ព្រះបាទនរោត្តមបានរក្សាតំណែងដែលមានអំណាចជាអចិន្ដ្រៃយ៍។ ដើម្បីបង្ការខ្លាចក្រែងលោមានបដិវត្តន៍ជាថ្មីណាមួយកើតឡើងម្តងទៀត ពួកអាណានិគមបារាំងបានបន្ថយក្នុងការដាក់គំនាបដល់ក្សត្រហួសហេតុពេកនោះទេ។ នៅឆ្នាំ១៨៨៤ អាជ្ញាធរបារាំងបានបង្ខំឲ្យព្រះបាទនរោត្តមឡាយព្រះហស្ថលេខាផ្តល់អំណាចដល់អាណាព្យាបាលបារាំងនូវការគ្រប់គ្រងរដ្ឋបាលទាំងមូល រូមទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចដែលជាផ្លូវរស់តែមួយគត់របស់រជ្ជកាលហ្លួងនរោត្តម។ ព្រះបាទនរោត្តមបានប្រកែក ប៉ុន្តែបារាំងបានយកនាវាចម្បាំងមកបោះយុថ្កានៅពីមុខព្រះបរមរាជវាំង ធ្វើឲ្យព្រះអង្កអស់ជម្រើសហើយត្រូវតែបង្ខំព្រះរាជហឬទ័យឡាយព្រះហស្តលេខា។
បន្ទាប់ពីសង្គ្រាមចិន-បារាំង (១៨៨៤-១៨៨៥) ឥណ្ឌូចិនរបស់បារាំងលេចរូបរាងឡើងក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ១៨៨៧ ដែលរួមមានដែនដីអណ្ណាម តុងកឹង កូសាំងស៊ីន ដែលសព្វថ្ងៃនេះជាប្រទេសវៀតណាម និងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
នៅមុនពេលដែលព្រះអង្គសោយព្រះទិវង្គតនៅឆ្នាំ១៩០៤ ព្រះអង្គបានចាត់ព្រះរាជបុត្រាព្រះអង្គគឺ ព្រះអង្គម្ចាស់យុគន្ធរឲ្យឡើងជាព្រះរាជទាយាទ។ ប៉ុន្តែព្រះអង្គម្ចាស់យុគន្ធរបានបដិសេធជាមួយបារាំង និងមិនបានទទួលព្រះសិរីរាជសម្បត្តិនោះទេ។ ពួកអាណានិគមបានប្តូររាជធានីពីឧត្តុង្គមកភ្នំពេញ ដោយហ្លួងនរោត្តមមិនមានចំណាត់ការអ្វីទាំងអស់ដើម្បីរារាំងទង្វើនេះ រួចមកព្រះអង្គបានដាក់រាជ្យនៅឆ្នាំ១៩០១។ ពួកអាណានិគមបារាំងបានចាត់ចែងដំណើរការរដ្ឋមិនផ្លូវការជាបណ្តោះអាសន្នជំនួសទ្រង់ ព្រះអង្គស្តេចយាងទៅសម្រាកព្រះកាយនៅស្រុកសៀម និងបានសោយទិវង្គតនៅរាជធានីបាងកក ក្នុងឆ្នាំ១៩០៤។ ព្រះបរមសពព្រះអង្គត្រូវបានបញ្ជូនត្រឡប់មកភ្នំពេញវិញ និងត្រូវបានប្រារព្ធព្រះរាជពិធីថ្វាយព្រះភ្លើងតាមបែបផែនព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុងឆ្នាំ១៩០៦។
បេក្ខជនដែលត្រូវបានជ្រើសរើសឲ្យឡើងសោយរាជ្យបន្តគឺព្រះអនុជព្រះអង្គ ដែលមានព្រះនាម ព្រះអង្គម្ចាស់ស៊ីសុវត្ថិ។
Back
No comments:
Post a Comment