៣-ការតុបតែងសក់

      

                  ៣-១-ការតុបតែងសក់ភេទប្រុស ៖ នៅក្នុងរចនាបថភ្នំដា រូបបដិមាមានផ្នត់សក់រាងជាក្រវិលខ្លីៗ ជួនកាលរាងជាក្រវិលវែងៗ ដូចសក់ក្លែងក្លាយ ។ នៅលើចញ្ចោមឹមានសក់ធ្លាក់ដូចរំយោល នៅពីលើសក់អាចមាន មួកមូលដូចបំពង់ឬសក់ក្រងធ្វើជារាងម្កុដ ជាពិសេសចំពោះទេវរូបភេទប្រុស តួយ៉ាងដូចជា ៖ ព្រះនារាយណ៍ដៃប្រាំ បី (សូមមើលរូបទី ២២ ) ព្រះនារាយណ៍មកពីទួលដៃបួន ។ ទេវរូបភេទប្រុសនៃរចនាបថសម្បូណ៍ព្រៃគុក មានលក្ខណៈដូចរចនាបថភ្នំដាដែរ ដូចជារូបហរិហរៈនៃប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃគុក ្ស₁ (សូមមើលរូបទី ២៣) ដែល មានអឌ្ឈកញ្ចាំសក់នៃផ្នែក “ហរិ” និងអឌ្ឍមួករាងជាបំពង់ ។ ប៉ុន្តែនៅផ្នែកសក់ “ហរ ” មានអឌ្ឍសក់មានលក្ខណៈ បួងឡើងទៅលើ ។ ទោះបីជាយ៉ាងណាក៏ដោយមួករាងជាប់បំពង់ស្រួចរបស់ទេវរូបនេះ បានភ្ជាប់ទៅនឹងលលាដ៏ ក្បាលទម្រង់បែបនេះបានពន្យល់យើងថា បានកើតមុនរចនាបថគូលែនបន្តិច ។ បើយើងពិនិត្យទម្រង់សក់នៃផ្តែរ ទ្វារប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃគុក “្ស₁” វិញ ទម្រង់របស់ព្រះឥសូរ (សូមមើលរូបទី ២៤) ផ្នត់សក់បួងឡើងលើ ហើយ នៅលើថ្ងាសរបស់ព្រះឥសូរមានពាក់ម្ពុដដែលលំអដោយផ្កាបីទង ឯត្រចៀកពាក់ក្រវិលធំៗពីរ ។ ចំណែកឯតន្ត្រីករ បីនាក់នៅផ្នែកខាងស្តាំ សក់បួងឡើងលើជាផ្នត់ ។ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញតន្ត្រីករពីរនាក់ផ្នែកខាងឆ្វេងព្រះឥសូរ មានភ្នួង សក់ជាកំប៉ោយរមូរផ្តោក ។

            ៣-២-ការតុបតែងសក់ភេទស្រី

                  ចំពោះទេវរូបភេទស្រីក្នុងរចនាបថសម្បូណ៍ព្រៃគុក ការតុបតែងសក់គឺ ជាការក្រងសក់ឡើងខ្ពស់ដូច ជាទេវរូបកោះក្រៀង (សូមមើលរូបទី ២៥ )ភ្នួងសក់ត្រូវបានលំអដោយការទម្លាក់កំប៉ោយក្នុងទម្រង់ជារាងំយោល ផ្កា ។

            ៤-ការតុបតែងសំលៀកបំពាក់

                  ៤-១-ការតុបតែងសំលៀកបំពាក់ភេទប្រុស

                        រចនាបថសម្បូណ៍ព្រៃគុក សំពត់មានជាយសំយ៉ុងធ្លាក់ មានរាងដូចជាយុថ្កាត្រួតពីលើគ្នា មាន លក្ខណៈខុសនឹងរចនាបថភ្នំដា ។ យុថ្កានៅខាងក្នុងពិតជាបានបង្កើតសំពត់ត្រួតគ្នាពីជាន់នៅទន្ទឹមគ្នានឹងយុថ្កាខាង លើ និង បានតភ្ជាប់ទៅនឹងខ្សែក្រវ៉ាត់ ។ របៀបផ្គុំនេះមានរបៀបហរិហរៈនៅក្នុងរចនាបថភ្នំដា និង ហរិហរៈក្នុង រចនាបថសម្បូណ៍ព្រៃគុក (សូមមើលរូបទី ២៦) ហើយដែលអាចយល់កាន់តែច្បាស់នោះគឺផ្នត់សំពត់ព្រះនារាយណ៍ នៅទួលដៃបួន (សូមមើលរូបទី ២៧) ដែលមានជាយយុថ្កាខាងក្នុងពិតជាមានសំពត់ទ្វេតែមួយគត់ទម្រង់ស្តើ់ង ទំហំមិនស្មើគ្នា និង ចាប់ផ្តើមមានរចនាបថជាលក្ខណៈសំពត់ហោប៉ោនោះ បានឡើងភ្ជាប់ទៅនឹងខ្សែរក្រវ៉ាត់ ។ សំលៀកបំពាក់នៃរចនាបថសម្បូណ៍ព្រៃគុក បានចង្អុលបង្ហាញនូវលក្ខណៈនៃការបាត់បង់នៃផ្នត់សំពត់ ដែលរាងជា កាំរស្មីនឹងសំពត់ដែលមានរាងជាហោប៉ៅ ។ ប៉ុន្តែសំលៀកបំពាក់នេះធ្លាក់ទាំងស្រុងលើទម្ងន់ដងខ្លួនផ្ទាល់ ហើយមាន រូបរាងជាទម្រង់យុថ្កាទី ២ ។

            ៤-២-ការតុបតែងសំលៀកបំពាក់ភេទស្រី

                  ចំពោះទេវរូបភេទស្រីនៅក្នុងរចនាបថនេះ ដែលយើងអាចរៀបរាប់បានតែគំរូពីប៉ុណ្ណោះគឺ ៖ ដងខ្លួន ទេវរូបភេទស្រីមកពីសម្បូណ៍ព្រៃគុក និង ទេវរូបភេទស្រីមកពីកោះក្រៀង គឺពីគំរូមួយទៀតមានការឆ្លាក់ខុសគ្នា ទៅនឹងគំនិតរបស់សិល្បករ ។ ប៉ុន្តែរូបភាពទាំងពីរនេះស្ថិតនៅសភាពរម្យទម ពិសេសបានប្រាប់អោយយើងដឹងនូវ លក្ខណៈរួមក្នុងរចនាបថទាំងពីរនេះតែម្តង ។ សំលៀកបំពាក់ក្នុងករណីនេះគឺ ជាសំពត់លាតដោយតម្រូវទៅតាម ចង្កេះ កញ្ចុំងផ្នត់សំពត់មានជាយនៅចំកណ្តាលបានឆ្លាក់យ៉ាងស្តើងនៅលើក្បាលពោះហើយមានលក្ខណៈធំទូលាយ ហើយគែមផ្នែកខាងលើមានគំរូអ័ក្សដែលមានលក្ខណៈស្អាត ។ សំពត់បែបនេះបានរីកឡើងធំនៅត្រង់កន្លែងភ្នែក គោល ព្រមទាំងមានសភាពជាផ្នត់ៗក្នុងលក្ខណៈងងឹតចំពោះទេវរូបកោះក្រៀង (សូមមើលរូបទី ២៨ )។ ផ្នត់សំពត់មានរាកឆែកៗ បានបញ្ជាក់អោយឃើញយ៉ាងងាយបំផុតពោរពេញទៅដោយលក្ខណៈធម្មជាតិនិយម ។ ផ្នត់សំពត់នេះចេញពីចំណង់ផ្នែកខាងលើ ហើយផ្នត់សំពត់បែបនេះមានតែនៅលើចង្កេះនៃដងខ្លួនទេវរូប ដែលយក មកពីសម្បូណ៍ព្រៃគុកតែមួយគត់ដែលសំពត់គ្មានខ្សែក្រវ៉ាត់ ។ ថ្វីបើទេវរូបនៅកោះក្រៀងមានខ្សែរក្រវ៉ាត់តុបតែង លំអក៏ដោយ តែក្បាលខ្សែរក្រវ៉ាត់បានតុបតែងដោយក្បាច់ខ្វែងគ្នាតាមលក្ខណៈក្លឺង្គ (រូបទី ២៩) ។

                        លក្ខណៈសំលៀកបំពាក់នៃរចនាបថសម្បូណ៍ព្រៃគុកនេះ មានលក្ខណៈប្លែកជាងគេ គឺចម្លាក់នៅលើផ្តែរទ្វារ នៃប្រាសាទសម្បូណ៍ព្រៃគុកតួប៉ម ្ស₁ ។ សំលៀកបំពាក់របស់ព្រះឥសូរ គឺភ្ជាប់ទៅនឹងដងខ្លួនពាក់ឈៀងដោយសត្វ ពស់ដែលបើកពរពារ ។ ចំនែកឯតន្ត្រីករទាំងបីនាក់នៅខាងស្តាំរបស់ព្រះឥសូរក៏ស្លៀកសំពត់លាតជាប់នឹងខ្លួនដោយ ចងនឹងខ្សែចំណង់ធ្លាក់ពីមុខ  មានពាក់ឈៀងជាក្រវ៉ាត់ទទឹងដងខ្លួនផង ក៏ដូចគ្នាសំលៀកបំពាក់តន្ត្រីករពីរនាក់នៅ ផ្នែកខាងឆ្វេងដែរ ។

Back